Εισήγηση Νικολαΐδη Αργύρη – Το υποκείμενο & το αντικείμενο στη διαδικασία γνώσης

Αργύρης Νικολαΐδης

Καθηγητής Θεωρητικής Φυσικής ΑΠΘ

nicolaid@auth.gr

 

Είναι βέβαιο ότι στα πλαίσια της γνωστικής διαδικασίας, το υποκείμενο και το αντικείμενο συναντώνται. Παραμένει όμως προς συζήτηση πως και κάτω από ποιους όρους πραγματοποιείται αυτή η συνάντηση. Τα νεώτερα χρόνια, από τον 17ο αιώνα και μετά, η ευρύτερη δυτική σκέψη παρουσιάζει τους δύο όρους, υποκείμενο-αντικείμενο, η άνθρωπος-φύση, ως τους δύο πόλους  μίας σύγκρουσης, όπου θα έχουμε την κυριαρχία του ενός η του άλλου όρου.  Η επιστήμη όμως του 20ου αιώνα (Ειδική Θεωρία Σχετικότητας, Γενική Θεωρία Σχετικότητας, Κβαντική Μηχανική) ανατρέπει αυτά τα παραδείγματα και μας οδηγεί σ’ ένα άλλο τρόπο σκέψης, όπου η σχέση είναι το πλέον σημαντικό, μία σχέση που φέρνει σε επικοινωνία τις διαφορετικές οντότητες. Οι εξελίξεις αυτές προσκαλούν σε μία διδακτική της επιστήμης, όπου το ζητούμενο είναι η κριτική αντίληψη των πραγμάτων και όχι απλά η μεταφορά γνώσης. Η διδακτική αυτή μπορεί να ενσωματώνει δύο σημαντικές πρακτικές: την Αναλογία και  το Παιχνίδι.