Εισήγηση Μακρή Σπύρου – Παιδαγωγική και Διδακτική της Πολιτικής Επιστήμης: Μία εισαγωγική προσέγγιση

Σπύρος Μακρής

Επίκουρος Καθηγητής Πολιτικής Θεωρίας

Πανεπιστήμιο Μακεδονίας

Η Πολιτική Επιστήμη (Political Science) γεννήθηκε στην αρχαία Ελλάδα, ενδεχομένως με τον «Πολιτικό» του Πλάτωνα ως «βασιλική επιστήμη», ωστόσο επανιδρύθηκε ως επιστημονική πειθαρχία (discipline) στην ευρωπαϊκή Αναγέννηση με το Machiavelli. Αυτή η νέα προσέγγιση οριοθετήθηκε, τελικά, ως «Νέα Πολιτική Επιστήμη». Στα τέλη του 19ου αιώνα, η Πολιτική Επιστήμη αποκτά πλέον τα σαφή νεοτερικά χαρακτηριστικά της, υπό το φως του θετικισμού και του ιστορικισμού. Φιλοσοφικά, πλαισιώνεται από το Γερμανικό Ιδεαλισμό, υπό το προσωνύμιο staatswissenschaft (επιστήμη του κράτους, δηλαδή Πολιτική Επιστήμη), ωστόσο αποκτά θεσμικά και ακαδημαϊκά χαρακτηριστικά στις ΗΠΑ, κυρίως στο Columbia University, με την πρώτη γενιά των αμερικανών πολιτικών επιστημόνων, που εκπόνησαν τα διδακτορικά τους στην Ευρώπη, κυρίως σε γερμανικά πανεπιστήμια.

Το δεύτερο μεγάλο κύμα συνδέεται πάλι με τη Γερμανία και δη τη Δημοκρατία της Βαϊμάρης (1919) και το ναζισμό. Από το 1933 και μετά, όλοι οι σπουδαίοι πολιτικοί φιλόσοφοι και θεωρητικοί της πολιτικής μετοικίζουν στις ΗΠΑ, οι πλείστοι εξ αυτών Γερμανοί με εβραϊκές ρίζες, αναγεννώντας, κυριολεκτικά, την Αμερικανική (και παγκόσμια, βέβαια, μεταπολεμικά) Πολιτική Επιστήμη, η οποία απεγκλωβίζεται από τον κοντόφθαλμο εμπειρισμό του Συμπεριφορισμού και επιστρέφει, ολοταχώς, στην αρχαία ελληνική πολιτική σκέψη, προτάσσοντας, κυρίως, τις οντολογικές, θεολογικές και ηθικές όψεις του πολιτικού (the political). O Leo Strauss (University of Chicago) και η Hannah Arendt (New School for Social Research, New York) είναι μόνο δύο από τα ‘ιερά τέρατα’ της σύγχρονης μετα-συμπεριφορικής Πολιτικής Επιστήμης.

Ουσιαστικά, τότε αρχίζει, ιδιαίτερα από τη δεκαετία του 1970 και μετά, όταν οι πρωτοπόροι, σιγά-σιγά, πεθαίνουν, να δημιουργείται η ακαδημαϊκή αναγκαιότητα για τα πανεπιστημιακά Syllabi (Syllabus: έλασσον εγχειρίδιο επιστημονικών διαλέξεων και βασική βιβλιογραφία) και Curricula (Curriculum: το ακαδημαϊκό πρόγραμμα σπουδών) της Πολιτικής Επιστήμης. Τα τελευταία 25 χρόνια, στα πλαίσια αφενός της International Political Science Association (IPSA), αφετέρου της European Consortium for Political Research (ECPR), δηλαδή της παγκόσμιας, πλην όμως αμερικανο-κεντρικής, και της ευρωπαϊκής εταιρείας πολιτικής επιστήμης, συντελείται μία σημαντική προσπάθεια μεθοδολογικής, δηλαδή παιδαγωγικής και διδακτικής, κωδικοποίησης της Πολιτικής Επιστήμης, λαμβάνοντας υπόψη όλα όσα αναφέραμε παραπάνω, για την εξέλιξη της επιστημονικής πειθαρχίας, από το τέλος του 19ου αιώνα έως τις μέρες μας. Αυτό το ακαδημαϊκό εγχείρημα αφορά στις περισσότερες Κοινωνικές Επιστήμες (Social Sciences) και έχει πολιτογραφηθεί ως ιστοριογραφία της Πολιτικής Επιστήμης (historiography of Political Science) ή, για παράδειγμα, των (συναφών) Διεθνών Σχέσεων (historiography of International Relations).

Bιβλιογραφία

Makris Spiros, Mikelis Kyriakos, Discontent, but also blind? Understanding the discipline of International Relations in Greece, Hellenic Studies, Volume 16, No. 1, Spring 2008, pp. 155-180.

Μακρής Σπύρος, Niccolo Machiavelli. Virtu και Ερμηνευτικά Κάτοπτρα. Σπουδή στη νεοτερική και σύγχρονη πολιτική θεωρία του
ρεπουμπλικανισμού, Αθήνα: Ι. Σιδέρης, 2009.

Μακρής Σπύρος, Ιστοριογραφία και Πολιτική Φιλοσοφία των Διεθνών Σχέσεων στην Ελλάδα. Η μεταθεωρητική συζήτηση, Αθήνα-Κομοτηνή: Αντ. Ν. Σάκκουλα, 2013.

Μακρής Σπύρος, Πολιτική Επιστήμη, Κοινωνικός Μετασχηματισμός & Θεωρίες της Δημοκρατίας. Κλασικές, Νεοτερικές και Σύγχρονες Αφηγήσεις. Εισαγωγικές Προσεγγίσεις (Δεύτερη Έκδοση – Επαυξημένη – Αναθεωρημένη), Αθήνα: Ι. Σιδέρης, 2017.