Ημερομηνία:23/05/2015
Θέμα: Θεολογία και Φυσική στη στωική φιλοσοφία: φυσικοποίηση του Θεού ή θεοποίηση της Φύσης;
Θεματική ενότητα συνεδρίου: Φιλοσοφία και (μετα)φυσική
Εισηγήτρια: Χριστίνα Κούρφαλη, Φιλόλογος, Δρ. Φιλοσοφίας
ΒΙΝΤΕΟ 1 – ΒΙΝΤΕΟ 2
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Θεματική περιοχή: Επιστημολογία-Φιλοσοφία της Επιστήμης
Είδος παρουσίασης: προφορική ανακοίνωση
Τίτλος: Θεολογία και Φυσική στη στωική φιλοσοφία: φυσικοποίηση του Θεού ή θεοποίηση της Φύσης
Η Φυσική των Στωικών αποτελεί διερεύνηση του είναι και του γίγνεσθαι των πραγμάτων· είναι λόγος περί Φύσεως. Ως Φύση οι Στωικοί αντιλαμβάνονταν το σύνολο της ύπαρξης συμπεριλαμβανομένης της θείας υπάρξεως, με αποτέλεσμα η Φύση στη στωική φιλοσοφία να θεοποιείται ή ο Θεός να φυσικοποιείται, και οι φυσικοί νόμοι να συμπίπτουν με τους θεϊκούς. Και επειδή, σύμφωνα πάντα με τους Στωικούς, η αρετή, η βάση της ευδαιμονίας, είναι επιστήμη, στον άνθρωπο προβάλλει το καθήκον να αναζητήσει και να γνωρίσει τους κανόνες λειτουργίας της Φύσης και να ασκηθεί να ζήσει σύμφωνα μ’ αυτούς, απαλλασσόμενος ταυτοχρόνως από προκαταλήψεις που είχε ενστερνισθεί στο παρελθόν. Πώς δημιουργήθηκε ο κόσμος και ποια η δομή του; Ποια η σχέση του κοσμικού πνεύματος με την ανθρώπινη ψυχή; Ο άνθρωπος που γνωρίζει Φυσική δίνει στην αυτογνωσία ένα ευρύτερο περιεχόμενο και διευρύνει την οπτική γωνία με την οποία βλέπει τον εαυτό του και τον κόσμο. Η γνώση συντελεί στην κατάκτηση της ευδαιμονίας μέσω της αποδοχής του ισχύοντος νόμου, της ειμαρμένης, που δεν είναι άλλη από τη θεία πρόνοια. Εντέλει, για τη στωική φιλοσοφία δεν νοείται διαφορά μεταξύ θεολογικής και επιστημονικής αναζήτησης, γιατί “Κόσμος τε γὰ ρ εἷ ς ἐ ξ ἁ πά ντων καὶ θεὸς εἷ ς δι΄ ἁ πά ντων καὶ οὐ σί α μί α καὶ νόμος εἷ ς͵ λόγος κοινὸς πά ντων τῶν νοερῶν ζῴων͵ καὶ ἀλήθεια μί α͵ εἴ γε καὶ τελειότης μί α τῶν ὁ μογενῶν καὶ τοῦ αὐ τοῦ λό γου μετεχό ντων ζῴων.” Μάρκος Αυρήλιος (7.9.1.3-6) Ενδεικτική Βιβλιογραφία: — von Arnim H. F. A., Stoicorum Veterum Fragmenta (τόμ. 1ος, Zeno et Zenonis discipuli, 1905¹, τόμ. 2ος, Chrysippi Fragmenta Logica et Physica, 1903¹, τόμ. 3ος, Chrysippi Fragmenta Moralia, Fragmenta Suc-cessorum Chrysippi, 1903¹, τόμ. 4ος, Quo Iudices Continentur, εκδ. M. Adler, 1924¹), K. G. Saur, München / Leipzig 2004. — Long A. A. & D. N. Sedley, Les philosophes hellénistiques, τόμ. 2ος, Les Stoiciens, γαλλ. μτφ. J. Brunschwig et P. Pellegrin, GF Flamma-rion, Paris 2001. — Cicero, Marcus Tullius, De natura deorum, with an English translation by H. Rackham, H. (Harris), 1868-1944. — Annas E. Julia, Hellenistic Philoshophy of Mind, University of California Press, Berkeley – Los Angeles – London 1994. — Bobzien S., «Chrysippus’ Theory of Causes», στο Ierodiakonou (επιμ.) Topics in stoic philosophy, Clarendon Press, Oxford, 1999.σ. 196-242. — Brennan T., «Stoic Moral Psychology», στο Inwood (επιμ.) The Cambridge Companion to the Stoics, Cambridge University Press, New York, 2003, σ. 257- 294. -The stoic life, Clarendon Press, Oxford 2005. — Δαράκη Μ., Μια Θρησκευτικότητα χωρίς Θεό, Ο άνθρωπος και η φύση, στους Στωικούς της Αθήνας, Σύναλμα, Αθήνα 2001. — Dragona-Monachou Μ., «Providence and Fate in Stoicism and PraeNeoplatonism, Calcidius as an authority on Cleanthes’ theodicy (SVF 2,933)», Φιλοσοφία, 3, 1973, σ. 262-306. -The Stoic Arguments for the Existence and the Providence of the Gods, Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο, Αθήνα 1976. — Ηλίας Καραβάς- Σπύρος Στάλιας, Σκοτάδι πάνω από την πόλη: η γνώση απέναντι στην πίστη, CreateSpace, Απρίλιος 2009. — Frede D., «Stoic Determinism», στο Inwood (επιμ.) The Cambridge Companion to the Stoics, Cambridge University Press, New York, 2003, σ. 179-205. — Gourinat J.-B., Οι Στωικοί για την ψυχή, μτφ. Κ. Ν. Πετρόπουλος, Ινστιτούτο του βιβλίου – Α. Καρδαμίτσα, Αθήνα 1999. — Long A. A. (επιμ.) Problems in Stoicism, The Athlone Press, London, 1971. — White M. J., «Stoic Natural Philosophy», στο Inwood (επιμ.) The Cambridge Companion to the Stoics, Cambridge University Press, New York, 2003, σ. 124- 152. — Sellars J., Τhe Art of Living, Ashgate, Aldershot, 2004.
No Comments