Ημερομηνία:22/05/2015
Θέμα: Η δημοκρίτεια φιλοσοφία της επιστήμης: σώμα, ψυχή και νους ως παράγοντες επιστημονικού λόγου και ηθικής διαμόρφωσης
Θεματική ενότητα συνεδρίου: Φιλοσοφία της επιστήμης – επιστημολογία
Εισηγητής: Ηλίας Βαβούρας, Δρ. Φιλοσοφίας -Συγγραφέας
ΔΙΑΦΑΝΕΙΕΣ ΟΜΙΛΙΑΣ
ΒΙΝΤΕΟ 1 – ΒΙΝΤΕΟ 2
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Θεματική περιοχή: Επιστημολογία-Φιλοσοφία της Επιστήμης
Ειδικότερη επιστημονική περιοχή: Γνωσιολογία, Φυσική, Ηθική και Πολιτική Φιλοσοφία
Είδος παρουσίασης: Προφορική ανακοίνωση
Οι αισθήσεις της όρασης, της ακοής, της όσφρησης, της γεύσης και της αφής συγκροτούν την πηγή της σκοτεινήςγνώσης. Αντίθετα, η γνώση που αποκτάται μέσω του λογικού ελέγχου της διάνοιας επί των δεδομένων που προσλαμβάνουν οι αισθήσεις θεωρείται ο μόνος ασφαλής δρόμος προς την ανεύρεση της αλήθειας και γι’ αυτό ονομάζεται γνήσια. Η γνήσια γνώση διαχωρίζεται από τη σκοτεινή και κατέχει σαφώς σημαντικότερο ρόλο από αυτή στην ανεύρεση του αληθινού. Όταν η σκοτεινήγνώση αδυνατεί να αντιληφθεί περαιτέρω τα αισθητηριακά δεδομένα λόγω της μη ικανότητας των ανθρώπινων αισθήσεων να υπεισέλθουν στα λεπτότατα στοιχεία της ύλης, τότε κινητοποιείται η γνήσια γνώση, η οποία αξιοποιώντας τα προγενέστερα δεδομένα των αισθήσεων, προβαίνει διά του ορθού λόγου σε μία ενδελεχή, λεπτομερή έρευνα των πραγμάτων. Κατά μία συναφή ιπποκρατική ρήση όσα διαφεύγουν από την οπτική δυνατότητα των οφθαλμών, αυτά συγκρατούνται από την έλλογη όραση της γνώσης. Ενώ οι αισθήσεις είναι ο μοναδικός συνδετικός κρίκος της ανθρώπινης υπόστασης με το φαίνεσθαι και το γίγνεσθαι του σύμπαντος κόσμου, ο ανθρώπινος νους είναι το μοναδικό μέσο σύλληψης της ουσίας των πραγμάτων, το κρυφό εἶναι των όντων διαγιγνώσκεται, προσεγγίζεται δια του λόγου. Συνεπώς, η τελική ετυμηγορία περί της αλήθειας των όντων ανήκει στον ανθρώπινο νου, καθώς μόνο έλλογα μπορούν να συλληφθούν τα άτομα και το κενό, η μοναδική φυσική αλήθεια των πραγμάτων απογυμνωμένη από τις συμβατικές ποιότητες, οι οποίες εξαπατούν τις άλογες αισθήσεις. Η ανθρώπινη ευδαιμονία είναι μια κατάσταση που επηρεάζεται από τη σχέση του ψυχικού ενεργητικού μέρους με το σωματικό παθητικό μέρος εντός του συνολικού ανθρώπινου οργανισμού. Ουσιαστικά η ανθρώπινη ευδαιμονία είναι μια ορθή αναλογία υπό την ισχύ των τριών παραγόντων που εκτέθηκαν προηγουμένως: α) ύλη, β) κίνηση, γ) νόηση. Εξελίσσοντας την ηρακλείτεια ρήση «δαίμων για τον άνθρωπο είναι το ήθος του, ο χαρακτήρας του» (Β. 119 DK) ο Δημόκριτος συνδέει άρρηκτα την λέξη ευδαιμονία με την ηθική υπόσταση του ανθρώπου που απορρέει από την ορθή ή μη ορθή διαμόρφωση της ψυχής του. Η ευδαιμονία ή η κακοδαιμονία του ανθρώπου σχετίζονται άμεσα με την ορθή ή μη κατάσταση του ανθρώπου. Ο «δαίμων» του ανθρώπου, ο εσωτερικός θεός του είναι ο χαρακτήρας του και ο χαρακτήρας ταυτίζεται με την ψυχική κατάσταση. Η ψυχή καθορίζει το αν ευδαιμονεί ή κακοδαιμονεί ο άνθρωπος, το σώμα αποτελεί απλώς υλικό μέσο πραγμάτωσης του ευδαιμονικού σκοπού.
No Comments