Ημερομηνία:22/05/2015
Θέμα: «Ἡ Φιλοσοφία βοηθεῖται παρὰ τὰς παρατηρήσεις εἴτε τῶν ἀστέρων, εἴτε τῶν ἐν ποσὶ πραγμάτων»:η ενότητα της γνώσης κατά τον Ιώσηπο Μοισιόδακα
Θεματική ενότητα συνεδρίου: Ελληνική φιλοσοφία και επιστήμη
Εισηγητής: Ηλίας Τεμπέλης Αναπλ. Καθηγητής Φιλοσοφίας Σχολή Ναυτικών Δοκίμων
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Ο Ιώσηπος Μοισιόδαξ (περ. 1725-1800), ένας από τους χαρακτηριστικότερους εκπροσώπους του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, υπήρξε βαθύς γνώστης της σύγχρονης προς αυτόν ευρωπαϊκής φιλοσοφίας και επιστήμης. Δεχόταν ότι την πολλαπλότητα του κόσμου μπορεί να γνωρίσει η «ὑ γιής» φιλοσοφία, η οποία απαρτίζεται από πέντε επιμέρους επιστήμες (Ηθική, Μεταφυσική, Φυσική, Μαθηματικά και Λογική). Σε αντίθεση προς τον αριστοτελικό δογματισμό και απαλλαγμένη από αφηρημένες νοητικές κατασκευές, η «ὑ γιής» φιλοσοφία, που θα έπρεπε να αποτελέσει το θεμέλιο και της νεοελληνικής παιδείας, είναι «θεωρία ὁ λική». Ειδικότερα, ερευνά ενιαία με βάση τη συστηματικά καταγεγραμμένη εμπειρία και τη λογική τόσο τα γήινα πράγματα, όσο και τον έναστρο ουρανό, έχοντας ως απώτερο στόχο την αληθινή ευδαιμονία, την οποία ο άνθρωπος μπορεί να απολαύσει στη διάρκεια της ζωής του μέσα από τη συνεχή βελτίωση των συνθηκών της. Αν και ιερωμένος, ο Μοισιόδαξ αναγνώριζε την πολύ σημαντική συνδρομή των νέων επιστημονικών μεθόδων και ανακαλύψεων στη φιλοσοφία, την ηθική και τη θρησκεία, δεχόμενος ότι σε καμμία περίπτωση δεν υπονομεύεται ο απόλυτος ρόλος του Θεού στη δημιουργία του κόσμου. Έτσι η πίστη καθίσταται επιστημονικά νομιμοποιημένη, δεδομένου ότι πρέπει να κινείται σε λογικώς αποδεκτά πλαίσια. Αυτές οι απόψεις, οι οποίες ομοιάζουν σε μεγάλο βαθμό προς εκείνες του αναβιωτή της επικούρειας φιλοσοφίας Pierre Gassendi (1592-1655), βρέθηκαν στο επίκεντρο της έντονης αντιπαράθεσης του Ιώσηπου Μοισιόδακα με τον Καστοριανό ιερέα και λόγιο Σεβαστό Λεοντιάδη (1690- 1765/70).
No Comments