Ημερομηνία: 22/05/2015
Θέμα: Η εξέλιξη των φυσικών γλωσσών από τους προϊστορικούς χρόνους μέχρι σήμερα:η γλώσσα ως τεχνολογία
Θεματική ενότητα συνεδρίου: Φιλοσοφία και Τεχνολογία
Εισηγήτρια: Κατερίνα Δ. Χατζοπούλου, Δρ. Γλωσσολογίας, New York College
ΒΙΝΤΕΟ
ΠΕΡΙΛΗΨΗ: Η παρούσα εικόνα για την εξέλιξη των φυσικών γλωσσών από τους προϊστορικούς χρόνους μέχρι σήμερα
Το θέμα της εξέλιξης στην ανθρώπινη γλώσσα είναι μια περιοχή όπου αναδεικνύεται ακριβώς η σημασία και το όφελος της συνεργασίας μεταξύ των επιμέρους επιστημονικών περιοχών, πόσο σημαντική είναι η εξέλιξη και η ωρίμανση του κάθε επιστημονικού χώρου για τους υπόλοιπους. Γιατί δεν θα ήταν εφικτό να πούμε σχεδόν τίποτε με βεβαιότητα για το πώς προέκυψε η ανθρώπινη γλώσσα, αν δεν υπήρχε η νεότερη έρευνα στον χώρο της Ανθρωπολογίας και Παλαιοανθρωπολογίας ειδικότερα, τα προοδευτικά αυξανόμενα ευρήματα από δεκάδες χιλιάδες χρόνια πριν, η εξέλιξη της Χημείας και της Φυσικής, συγκεκριμένα η μέθοδος της ραδιοχρονολόγησης που ανακαλύφτηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1940, αλλά και η παράλληλη εξέλιξη των Νευροεπιστημών, της Γλωσσολογίας, ειδικότερα της Ψυχογλωσσολογίας και Νευρογλωσσολογίας (Deacon 1998) ο χώρος των Βιοεπιστημών, ειδικότερα η Εξελικτική Βιολογία, περαιτέρω η Εξελικτική Ψυχολογία (Miller 2001), αλλά και η συγκρότηση του χώρου της Ηθολογίας κατά τη δεκαετία του 1930, που αφορά τη συμπεριφορά και τα συστήματα επικοινωνίας των ζώων. Χρειάστηκε άρα η εξέλιξη και σύμπραξη μιας ομάδας επιστημονικών χώρων, προκειμένου να μπορέσουμε να καταθέσουμε με επιφύλαξη την παρούσα εικόνα που υπάρχει για την εξέλιξη της ανθρώπινης γλώσσας (Tallerman&Gibson 2012). Στην έρευνα άλλωστε, σημασία δεν έχει το τι εύλογο μπορούμε να πούμε, αλλά πως μπορούμε να το στηρίξουμε, μέχρι ποιο σημείο μπορούμε να το στηρίξουμε και για πόσο καιρό μπορούμε να το στηρίξουμε, εφόσον κάθε ανατροπή είναι πιθανή ενόψει νέων δεδομένων, αλλά και επιθυμητή αν μας φέρνει πλησιέστερα στην αλήθεια και στην εγκυρότερη γνώση. Η παρούσα εισήγηση εξετάζει συνοπτικά: (i) τα στοιχεία έχουμε σήμερα για την παλαιότητα της ανθρώπινης ομιλίας, με τι άλλο συνδέεται (βιολογικά και πολιτισμικά), ειδικότερα τη σύνδεση της γλώσσας με τη θρησκεία, τα μαθηματικά και τη μουσική (Brown 1991, Lakoff&Núñez 2001, Knight 2010, Mufwene 2012, Scharff et al. 2013), (ii) πως διαφοροποιείται από τα συστήματα επικοινωνίας των ζώων (Hauser&Fitch 2003, Χιντήρογλου κ.ά. 2003), (iii) τι μπορούμε να πούμε για την γλωσσοποικιλότητα, που φτάνει τόσο παλιά στο παρελθόν, όσο έχουμε αποδείξεις (Knight et al. 2000), (iv) αν επηρεάζει η γλώσσα τη σκέψη μας (γλωσσικός ντετερμινισμός), (v) την τρέχουσα άποψη στην έρευνα για τη γλώσσα ως είδος τεχνολογίας (Changizi 2011, Mufwene 2013) και (vi) τη σχέση γλώσσας και γραφής, πότε έχουμε στοιχεία για την επινόηση της γραφής (Hock&Joseph 1996, Rogers 2005) και (vii) την σημασία που φαίνεται να είχε η διάδοση της γραφής και του αλφαβητισμού γενικότερα στην θεαματική, συστηματική και προοδευτική μείωση όλων των μορφών σωματικής βίας (ενδοκοινωνικής και διακοινωνικής) (Pinker 2011). ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Brown, Donald E. (1991). Human universals. Philadelphia: Temple University Press. Changizi, Mark (2011). Harnessed: how language and music mimicked nature and transformed ape to man. Dallas: BenBella Books. Deacon, Terrence W. (1998). The Symbolic Species: The Co-evolution of Language and the Brain. New York: Norton. d’Errico, F., Henshilwood, C., Lawson G., Vanhaeren M., Tillier A.-M., Soressi M., Bresson F., Maureille B., Nowell A., Lakarra J., Backwell L. & Julien M. (2003). Archaeological evidence for the emergence of language, symbolism and music—An alternative multidisciplinary perspective. Journal of World Prehistory 17.1-70. Ehrlich, Paul R. (2002). Human Natures: Genes, Cultures, and the Human Prospect. Island Press. Hauser, Marc D. and Tecumseh Fitch (2003). What Are the Uniquely Human Components of the Language Faculty? Language Evolution. Eds. M Christiansen and S. Kirby. Oxford: Oxford University Press. Hock, Hans Henrich, and Brian D. Joseph (1996). An introduction to historical and comparative linguistics. Berlin and New York: Mouton de Gruyter. Knight, Chris (2010). The origins of symbolic culture. In Homo novus : a human without illusion, ed. by Ulrich J. Frey, Charlotte Störmer and P Willführ, 193–211. Berlin-New York: Springer. Knight, Chris, Michael Studdert-Kennedy and James R. Hurford (eds) (2000). The evolutionary emergence of language: social function and the origins of linguistic form. Cambridge: Cambridge University Press. Lakoff, George and Rafael Núñez. (2001). Where Mathematics Come From: How The Embodied Mind Brings Mathematics Into Being. Basic books. Miller, Patricia H. (2001). Theories of Developmental Psychology. New York: Worth Publishers Mufwene, Salikoko (2012). The emergence of complexity in language: An evolutionary perspective. In Complexity perspectives on language, communication, and society, ed. by Ángels Massip-Bonet & Albert Bastardas-Boada, 197–218. Springer Verlag. Mufwene, Salikoko (2013). Language as technology: Some questions that evolutionary linguistics should address. In In search of Universal Grammar: From Norse to Zoque, ed. By Terje Lohndal, 327-358. John Benjamins. Pinker, Steven (2011). The Better Angels of our Nature: Why Violence Has Declined. New York, Viking Press. Scharff, Constance, Angela Friederici, Michael Petrides (2013). Neurobiology of human language and its evolution: Primate and Nonprimate perspectives. Frontiers in Evolutionary Neuroscience 5(1). Tallerman, Maggie & Gibson, Kathleen Rita (2012). The Oxford handbook of language evolution. Oxford: Oxford University Press. Rogers, Henry (2005). Writing systems: a linguistic approach. Oxford: Blackwell Χιντήρογλου, Χ, Α. Στάικου και Β. Γκούτνερ (2003). Ηθολογία ζώων. Μια πρακτική προσέγγιση. University Studio Press.
No Comments