Η χαμένη μνήμη επί της πατρότητας των ιδεών στα τεχνολογήματα των αρχαίων Ελλήνων (η συνδρομή της ψυχοβιονευρολογίας)

Κωνσταντίνος Β. Δημουλάς, Ευριπίδης Κ. Δημουλάς, Έλλη Κ. Βέλλιου, Θεοδώρα Ευ. Παπαδημητρίου, Αγγελική Α. Κουτσαβλάκη, Κωνσταντίνος Ζαμπάκας, Ειρήνη–Χρυσοβαλάντη Δροσινού, Διονύσιος Μπαρμπάκας, Νεκταρία–Φιλίτσα Αγραφιώτη, Χρήστος Αυγερινίδης, Σταματία Καππέ, Ευτυχία Καλύβα, Θωμάς Κατσαρός, Χρήστος Πολύζος, Ιωάννης Τρίγκας, Νικόλαος Βερβέρας, Χριστίνα–Χρυσάνθη Βαμβούρη–Δημάκη)(Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση Συλλογικής και Κοινωνικής Ωφέλειας «Οργανισμός Ψυχοβιοαναλυτικής Μόρφωσης «ἐκ τῶν ὑστέρων»»)

Πνευματική ιδιοκτησία ονομάζεται το δικαίωμα, που έχει ο δημιουργός ενός έργου του πνεύματος, επάνω σε αυτό, δηλαδή το δικαίωμα, που του δίνει την δυνατότητα να ελέγχει την χρήση του έργου του, όπως και το σύνολο των κανόνων, που ρυθμίζουν το δικαίωμα αυτό και που αποσκοπούν στην προστασία των δημιουργών και των δικαιούχων των συγγενικών δικαιωμάτων, τα οποία, όμως, παύουν να υφίστανται, μετά παρέλευση 50-70 ετών, με αφετηρία κάποια, επιχειρησιακά, σημεία της παραγωγής ή της διάθεσης του έργου, μετά τον θάνατο του δημιουργού, οπότε το έργο είναι κοινό κτήμα, για όλους, και ο καθένας είναι ελεύθερος να το χρησιμοποιεί, άνευ αδείας, πλην, το Δημόσιο, εκπροσωπούμενο από τον αρμόδιο υπουργό, υποχρεούται σε άσκηση ηθικής εξουσίας, για την διατήρηση της πατρότητας και της ακεραιότητας του έργου, που έχει γίνει κοινό κτήμα, για την αποτροπή της αλλοίωσης του εθνικού πολιτισμού, ιδίως σε έργα υψηλού πολιτισμικού χαρακτήρα. Ο λόγος, ασφαλώς, για τα χαμένα έργα της εθνικής κληρονομιάς μας.

Η πατρότητα ενός τέτοιου έργου, με την έννοια, ότι είναι πρωτότυπο, ότι, δηλαδή, δεν προϋπήρχε και, αν το δημιουργούσε, κάποιος, τρίτος, από την αρχή, με τον ίδιο σκοπό, στο μυαλό του, δεν θα κατέληγε στο ίδιο, δημιουργικό, αποτέλεσμα, αποδεικνύεται, σε περίπτωση αμφισβήτησής της (η απουσία τυπικών διαδικασιών δυσκολεύει, πρακτικά, την εύρεση αποδείξεων, ότι το έργο δημιουργήθηκε από το συγκεκριμένο πρόσωπο, την συγκεκριμένη, χρονική, στιγμή), οπωσδήποτε, χρονικά, δηλαδή, με την απόδειξη του χρονικού σημείου δημιουργίας του, έστω και αν αυτό δεν είχε, ακόμη, περατωθεί: μαχητό τεκμήριο, υπέρ αυτού, επιδεχόμενο, έστω, ανταπόδειξης.

Στην περίπτωση της αρχαίας τεχνολογίας, όπως αυτή πιστοποιείται, από τα αρχαιολογικά ευρήματα, η πατρότητα των τεχνολογημάτων μπορεί, τουλάχιστον, να υποτεθεί, ως έργων κάποιων ανθρώπων, που έζησαν μια, κάποια, εποχή, η οποία μπορεί να χρονολογηθεί, σε ένα εύρος ετών, που μπορεί να φθάνει και τα -+ εκατοντάδες ή χιλιάδες χρόνια, αν και υπάρχει, σήμερα, η δυνατότητα το εύρος αυτό να σμικρύνεται, έτσι, που να μπορεί κανείς να μιλήσει για, περίπου, ακριβή χρονολόγηση. Υπάρχει, όμως, και ένας ολόκληρος πλούτος, για την πανάρχαια τεχνολογία, που είναι, σπαραγματικά, έστω, στην όση μάς απέμεινε, αρχαιοελληνική, γραμματεία, καταγεγραμμένος, χωρίς, όμως, εισέτι, να την έχει πιστοποιήσει, ακόμα, η αρχαιολογική έρευνα.

Η γραμματεία αυτή φθάνει σε πανάρχαιους, ομιχλώδεις, εισέτι, για την ιστορική έρευνα, καιρούς, τα πρόσωπα και τα γεγονότα των οποίων ο πολύς κόσμος έχει τοποθετήσει στην σφαίρα της μυθολογίας, αποκληρώνοντας την πατρότητα των επιτευγμάτων μας, χαρίζοντάς την, εύκολα και αφελώς, σε άλλους, αλλού, οι οποίοι, έχοντάς το, ήδη, κάνει, ακριβώς, αυτό περιμένουν, για να την οικειοποιηθούν, και νόμιμα, με την δική μας υπογραφή, ενώ είναι γνωστό, ότι είναι, πάντη, αδύνατον να λειτουργεί η μνήμη των ανθρώπων σε φαντασιακό επίπεδο, βεβαιούμενου, ότι τίποτε δεν θυμάται κάποιος, που να μην είχε αυτό ΄μπεί, ακόμη και χρόνια, πάμπολλα, ενωρίτερα, στον εγκέφαλό του, απλά, σίγουρα, θα έχει αλλοιωθεί το προσληφθέν, ακόμη και μη σκόπιμα. Αυτό, που ο κόσμος λέει «μυθολογία» δεν είναι, παρά η χαμένη, στον μύθο, εν τόπω και χρόνω, πρωτοϊστορία μας. Μέσα, από τον δαίδαλο των γεγονότων της, η νευροβιοψυχολογία μπορεί να ανεύρει την ιστορική γραμμή και να ταυτοποιήσει την πατρότητα κάποιου τεχνουργήματος της προϊστορίας μας.

Ενδεικτική Βιβλιογραφία

Για την πνευματική ιδιοκτησία

Σταματούδη, Ειρήνη (χ.χ.). Βασικός Οδηγός για την πνευματική ιδιοκτησία. Αθήνα: Οργανισμός Πνευματικής Ιδιοκτησίας.

Για την χρονολόγηση της παλαιοαρχαιολογίας

Κουτρουβέλης, Κωνσταντίνος, Β. (1999). Η χρονολόγηση της Προϊστορίας (κυρίως με βάση τις αστρονομικές πληροφορίες αρχαίων συγγραφέων). Δαυλός.

Για το μνημονικό σύστημα

Αγραφιώτη Νεκταρία – Φιλίτσα, Δροσινού Ειρήνη – Χρυσοβαλάντη, Ζαμπάκας Κωνσταντίνος, Μπαρμπάκας Διονύσιος, Αυγερινίδης Χρήστος, Τρακάλα Γεωργία, Τρίγκας Ιωάννης, Ζησοπούλου Βασιλική, Γιαννούλα

Μαρία, Παπακρίβου Βασιλική (2023). Έρευνα εν χρόνω μνημονικής μετάλλαξης λαϊκής ιστορίας. Αρχείο 9ου Διεθνούς Συνεδρίου για την προώθηση της Εκπαιδευτικής Καινοτομίας, (Επιστημονική Ένωση για την Προώθηση της Εκπαιδευτικής Καινοτομίας, σε συνεργασία με Πανεπιστήμια: Θεσσαλίας (Τμήματα Ψηφιακών Συστημάτων και Επιστημών Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού), Εθνικό Καποδιστριακό (Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας & Θρησκειολογίας, Εργαστήριο Παιδαγωγικής Έρευνας και Εφαρμογών, Εκπαιδευτικής Τεχνολογίας και Παραγωγής Εκπαιδευτικού Υλικού της Θρησκευτικής Αγωγής), Μακεδονίας (Τμήμα Εκπαιδευτικής & Κοινωνικής Πολιτικής), το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου (Τμήμα Φιλολογίας) και Πατρών (Τμήμα Επιστημών Εκπαίδευσης & Κοινωνικής Εργασίας, Λάρισα 20-2.10)

Bower, G.H., Black, J.B., και Turner, T.J. (1979). Scripts in memory for text. Cognitive Psychology, vol. 11, 177-220.

Γκογκόρνας, Σ. (2022). Γνωσιακά Σχήματα. Αθήνα.

Changeaux, Jean – Pierre (19842 ). Ο νευρωνικός άνθρωπος / Πώς λειτουργεί ο ανθρώπινος εγκέφαλος. Μτφρ. Βαγγέλη Μπρίκα. Αθήνα: εκδ. Ράππα.

Carlston, D. (2010). Κοινωνική Γνώση. Στο R.F. Baumeister & E.J. Finkel (Επιμ.), Advanced Social Psychology: The State of the Science, pp. 63-99. Oxford University Press.

Cherry, K. (2019). Ο ρόλος ενός σχήματος στην ψυχολογία. VeryWell Mind, 26 Ιουνίου.

Κωσταρίδου – Ευκλείδη, Αναστασία. 1992. Γνωστική Ψυχολογία. Επιμέλεια Έκδοσης: Χ. Τσαούση, Υπεύθυνη Ε. Μιχαηλίδου, Art of a Text, Θεσσαλονίκη.

Thorndyke, P.W. (1977). Cognitive structures in comprehension and memory of narrative discourse. Cognitive Psychology, vol. 9, 77-110.

Πασχάλης, Ευάγγελος (2022). Διυποκειμενική μνημονική μετάλλαξη λαϊκής ιστορίας. Αρχείο 11ου Συνεδρίου μεταπτυχιακών φοιτητών και υποψηφίων διδακτόρων τμήματος Φιλολογίας Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (Σύλλογος Μεταπτυχιακών Φοιτητών Α΄ και Β΄ Κύκλου Τμήματος Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Αθήνα 3-7.10)