Προϊστορικές αστρονομικές γνώσεις στα Τηγανόσχημα & ο Μινωικός Υπολογιστής Εκλείψεων

Δρ. Mηνάς Τσικριτσής Ερευνητής Αιγαιακών Γραφών

Κατά την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού (2700-1800 π.Χ.), τα νησιά του Αιγαίου και η Κρήτη αναγνωρίζεται ως κέντρο ναυτιλιακής ανάπτυξης εκείνη την εποχή. Η ανάπτυξη της ναυτιλίας, κατά τον Πλάτωνα, προϋπέθετε γνώση Αστρονομίας και χρήση καλών ημερολογίων βασισμένων στην αστρονομία και τα μαθηματικά. Τα κυκλαδικά τηγανόσχημα Πρωτοκυκλαδικής Ι και ΙΙ περιόδου, φέρουν ενδείξεις αστρονομικών και μαθηματικών γνώσεων. Η συνοδική περίοδος ενός πλανήτη αποτελεί χαρακτηριστικό γνώρισμα αυτού και χρησιμοποιείται για την αναγνώρισή του και δύναται να μετρηθεί εύκολα από κάθε παρατηρητή. Στα τηγανόσχημα εμφανίζονται επαναλαμβανόμενα τυποποιημένα σχήματα, μοτίβα, χαράξεις που, αν μετρηθούν, μας παραπέμπουν στις συνοδικές κινήσεις των ορατών πλανητών. (Tsikritsis, Moussas, Tsikritsis, 2015).

Αναζητώντας Μινωϊκά ευρήματα με αστρονομικές απεικονίσεις στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου Κρήτης, εντοπίσθηκε μια λίθινη μήτρα που βρέθηκε το 1899 στο Παλαικάστρο Σητείας στην Κρήτη. Στην παρουσίαση αυτή, περιγράφονται και αναλύονται οι δύο ανάγλυφες απεικονίσεις που βρίσκονται στο αριστερό μέρος της λίθινης μήτρας, οι οποίες πιθανόν να συσχετίζονται με το φιλοσοφικό υπόβαθρο της κοσμολογικής θεώρησης των Μινωιτών. Για λόγους συνοχής, θα παρουσιασθεί εν συντομία, η λειτουργία του Μινωικού αναλογικού υπολογιστή εκλείψεων, όπως αυτή έγινε αποδεκτή από την επιστημονική κοινότητα.

Βιβλιογραφία

Tsikritsis, Minas. 2006. Phaistos Disk – A Guide to its Decoding, p. 40-45 &133-135, Heraklion.

Tsikritsis, Minas, Theodossiou E., Manimanis V.N., Mantaraki P, Tsikritsis D. 2013. A minoan eclipse calculator 13(1).267-277, Athens, 2013.

Τσικριτσής, Μηνάς. 2011. Αστρονομία Κρητομηκυναϊκού Πολιτισμού. Ηράκλειο 2011.

Tsikritsis, Minas, X. Moussas, D. Tsikritsis. 2015. Astronomical & mathematical knowledge & calendars

during the early Helladic era in Aegean ‘Frying pan’ vessels. Mediterranean Archaeology and Archaeometry

15(1).135-149 (https://www.academia.edu/39945219/AST… )