Εισηγητής: Γιώργος Τζήμας, Δρ. Φιλοσοφίας
Περίληψη εισήγησης
Η περίπλοκη γνωσιακή διαδικασία[1] που διέπει τη φύση του ανθρώπου απαιτεί την εργαλειακή ισχύ του ρητορικού λόγου. Χρειάζεται αυτή έναν ελκτικό λόγο που κατέχει διαχρονικά μια θεμελιώδη θέση στην εκπαίδευση και έχει εφαρμογή και στη σύγχρονη εποχή, προκειμένου να συνδράμει ακόμη και απρόβλεπτες ανάγκες που απροσδόκητα αναδύονται, όπως αυτή της τηλεμάθησης.
Η εκπαίδευση είναι από τη φύση της διαδικασία διαδραστική, διαλεκτική, αλλά και απρόβλεπτα εξελισσόμενη. Βασικό δίλημμα που ταλανίζει εκπαιδευτικούς και εκπαιδευόμενους είναι, αν η εξ αποστάσεως εκπαίδευση είναι συγκρίσιμη σε απόδοση με αυτή της δια ζώσης. Με μια ρεαλιστική ματιά στη σύγχρονη βιβλιογραφία γίνεται αντιληπτό ότι τα τελευταία χρόνια πολλά και αξιόλογα προγράμματα σπουδών υποστηρίζονται εξ αποστάσεως, κάνοντας μάλιστα χρήση αποτελεσματικών μοντέλων μάθησης.
H τηλεκπαίδευση αναδεικνύεται σημαίνων και αναγκαίο μέσο διδασκαλίας και στην παρούσα εργασία δίνεται έμφαση στην εργαλειακή χρήση του ηθικού λόγου, όπως αυτός αναδύεται στην αριστοτελική Τέχνη Ῥητορική, αλλά και στον ρόλο του στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Τα μέσα-εργαλεία της τηλεμάθησης συνεχώς εξελίσσονται, δίνοντας νέες προοπτικές εν γένει στην εκπαίδευση· ακόμη και τα λεγόμενα «δωμάτια συνεργασίας» δίνουν προοπτική στην ομαδοσυνεργατική τεχνική, ενώ η συμβολή του chat και η ταχύτατη ενσωμάτωση νέων επιλογών που προσφέρουν οι πλατφόρμες τηλεδιάσκεψης διευκολύνουν τον εκπαιδευτή και του παρέχουν πλήθος επιλογών. Η καλλιέργεια των ανθρώπινων δεξιοτήτων, του πνεύματος συνεργασίας και η ενεργή συμμετοχή των εκπαιδευόμενων αποτελούν ζητούμενα κάθε εποχής και φαίνεται ότι είναι δυνατόν να πραγματωθούν μέσω της εκπαιδευτικής αξιοποίησης της τηλεμάθησης. Η ευόδωση της όλης προσπάθειας απαιτεί ένα ανίκητο μέσο και αυτό δεν είναι άλλο από τον ανθρώπινο λόγο, που κάνοντας χρήση των τεχνικών της συστηματικής ρητορικής μετουσιώνεται σε έναν δημόσιο λόγο, ικανό να επιτύχει μια ρεαλιστική αισιοδοξία, τη δημιουργία μιας θελκτικής και ουσιαστικά παιδευτικής για όλους τους συμμετέχοντες τηλεκπαίδευσης. Επομένως, γίνεται σαφές ότι αυθεντικά αλληλεπιδραστικά περιβάλλοντα τηλεμάθησης, που παρέχουν ίσες ευκαιρίες στους εκπαιδευόμενους, συμβάλλοντας δραστικά στην καλλιέργεια της κριτικής σκέψης χωρίς την εργαλειακή δύναμη του ηθικού ρητορικού λόγου καθίστανται ανενεργά.
[1] Πρβλ. Gardner, H. (1987), “The Mind’s New Science: A History of the Cognitive Revolution”, New York: Basic Books, pp. 6, 26-29.