Κλασική φιλόλογος, Μτπ. Επικοινωνίας & Ρητορικής των μέσων maria270393@hotmail.com
Η μεταφορά ως εργαλείο στην αποδομιστική κριτική του Paul de Man
Η παρούσα εισήγηση αφορά στην προσπάθεια εμβάθυνσης στη σκέψη του Paul de Man στο βιβλίο του Αλληγορίες της ανάγνωσης (1979), σχετικά με την γλώσσα και τη σχέση εκείνης με τη μεταφορά, τη λογοτεχνία και την φιλοσοφία. Η μεταφορά στην σκέψη του Paul de Man αλλά και άλλων θεωρητικών της αποδόμησης δεν λογίζεται απλώς ως ένα σχήμα λόγου, δεν αποτελεί απλώς μέρος της γλώσσας. Η μεταφορά είναι η ίδια η γλώσσα, η μεταφορά είναι η γλώσσα, η οποία κυριαρχεί στον λόγο της λογοτεχνίας. Αρχικά, ο De Man διαβάζει μεταφορικά διάφορα λογοτεχνικά κείμενα, συγκεκριμένα τα ποιήματα του Rilke και το Αναζητώντας τον Χαμένο Χρόνο του Marcel Proust για να αποδείξει την κυριαρχία της μεταφοράς. Συνειδητοποιεί πως η εξαγωγή ενός και μοναδικού νοήματος καθίσταται αδύνατη, λόγω της μεταφοράς η οποία είναι κυρίαρχη στην γλώσσα. Χρησιμοποιώντας τα σχήματα λόγου (μεταφορά, μετωνυμία, συνεκδοχή κ.λ.π.), διαβάζει στη συνέχεια και τα φιλοσοφικά κείμενα με τον τρόπο με τον οποίο διάβασε τα λογοτεχνικά κείμενα. Γρήγορα μέσα από αυτήν την μεταφορική ανάγνωση της φιλοσοφίας οι φιλοσοφικές έννοιες της αλήθειας και του ψεύδους, του πραγματικού και του φανταστικού, του αντικειμενικού του υποκειμενικού αποδομούνται και συνεπώς τα φιλοσοφικά κείμενα δεν μπορούν να θεωρηθούν πλέον τεκμήρια επιστημονικού λόγου. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η επιστήμη ως έννοια να αμφισβητείται. Ο Paul de Man, λοιπόν, αποδεικνύει πως η μεταφορά είναι η κυρίαρχη γλώσσα και της φιλοσοφίας. Επομένως, εφόσον η μεταφορά εντοπίζεται ταυτόχρονα και στον λογοτεχνικό και στον φιλοσοφικό λόγο, κάθε διάκριση μεταξύ της λογοτεχνίας και της φιλοσοφίας ως προς το περιεχόμενο τους καθίσταται αδύνατη. Ο Paul de Man ξεδιπλώνει στις Αλληγορίες της Ανάγνωσης σταδιακά την σκέψη του σχετικά με την γλώσσα, την μεταφορά και τον τρόπο με τον οποίον εκείνη συνδέεται με την λογοτεχνία, την φιλοσοφία και κάθε επιστημονική γνώση γενικότερα.
Βιβλιογραφία De Man, Paul, (1979), Allegories of Reading, New Haven, Yale University